Fundusze Europejskie na lata 2021-2027 to 72,2 miliarda euro z polityki spójności oraz 3,8 mld euro środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Łącznie to około 76 miliardów euro.
Środki zostaną przeznaczone na realizację inwestycji w innowacje, przedsiębiorczość, cyfryzację, infrastrukturę, ochronę środowiska, energetykę, edukację i sprawy społeczne.
Polityka spójności na lata 2021-27 ma obejmować następujące fundusze: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Fundusz Spójności (FS), Europejski Fundusz Społeczny+ (EFS+) oraz Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST). Wspólna polityka rybołówstwa obejmie Europejski Fundusz Morski, Rybacki i Akwakultury (EFMRA). Fundusze te wzajemnie się uzupełniają.
Proponowane fundusze polityki spójności będzie uzupełniał Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Jest on częścią Europejskiego Zielonego Ładu (European Green Deal) i elementem (I filarem) Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji. Celem FST jest łagodzenie skutków społecznych i ekonomicznych transformacji energetycznej.
Programy krajowe i regionalne określające priorytetowe obszary wsparcia i wyznaczające konkretne działania:
- Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS)
- Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)
- Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS)
- Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC)
- Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW)
- Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich (PTFE)
- Fundusze Europejskie na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FEST)
- Fundusze Europejskie Pomoc Żywnościowa (FEPŻ)
- Fundusze Europejskie dla Rybactwa
- programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej
Najważniejsze zmiany w nowej perspektywie to:
- silniejsze powiązanie działań z priorytetami politycznymi UE i nowymi wyzwaniami (np. przeprowadzenie zielonej i cyfrowej transformacji gospodarczej, wdrażanie Europejskiego filara praw socjalnych)
- zwiększenie komplementarności i koordynacji działań funduszy polityki spójności z zarządzaniem gospodarczym i reformami strukturalnymi (Semestr europejski),
- silniejsza warunkowość dostępu do środków UE,
- uproszczenie systemu wdrażania,
- wzmocnienie wymiaru terytorialnego polityki spójności , w tym wymiaru miejskiego,
- większa elastyczność w wykorzystaniu środków unijnych przez państwa członkowskie zgodnie ze specyficznymi potrzebami krajowymi.
- silniejszy nacisk na wykorzystanie instrumentów finansowych i ograniczenie form dotacyjnych,
- silniejsza synergia i komplementarność z innymi programami UE, np. Invest EU, Horyzont Europa,
- dalsze zwiększenie roli partnerów w procesie programowania, wdrażania, monitorowania oraz oceny rezultatów wsparcia z funduszy unijnych.