Lokalne Grupy Działania to rodzaj partnerstwa terytorialnego, tworzonego na obszarach wiejskich w ramach unijnego programu LEADER, zrzeszającego przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego.
Mogą mieć charakter wiejski, miejski lub rybacki. LGD najczęściej zarejestrowane są w Krajowym Rejestrze Sądowym jako stowarzyszenia, fundacje lub związki stowarzyszeń.
Zadaniem LGD jest opracowanie Lokalnej Strategii Rozwoju, a następnie jej wdrożenie poprzez realizację wynikających z niej przedsięwzięć i projektów, opierających się na zasobach ludzkich, kulturowych, naturalnych, historycznych itp. danego obszaru, a także na wiedzy i umiejętnościach przedstawicieli trzech wymienionych sektorów.
Na poziomie decyzyjnym, co najmniej 50% LGD stanowią partnerzy gospodarczy i społeczni. Takie oddolne, partnerskie podejście ma aktywizować wiejskie społeczności, wzmacniać spójność podejmowanych decyzji , podnosić jakość zarządzania i przyczyniać się do wzmacniania kapitału społecznego w społecznościach wiejskich, a także pobudzać stosowanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie rozwoju danego obszaru.
Podstawowe zasady, na których opiera się program LEADER i działanie LGD:
– terytorialność – program jest realizowany na konkretnym obszarze, który zamieszkuje od 5 do 150 tys. osób;
– oddolność inicjatyw – to mieszkańcy danego obszaru, poprzez Lokalne Grupy Działania, decydują, jakie projekty i przedsięwzięcia chcą realizować;
– integralność podejścia – podejmowane działania sytuowane są w szerokim kontekście konkretnego obszaru: jego uwarunkowań, zasobów (kulturowych, przyrodniczych, historycznych, ludzkich itd.), ograniczeń, możliwości;
– zasada partnerstwa – wchodzący w skład LGD partnerzy (publiczni – gminny i powiatowy samorząd terytorialny; prywatni – przedsiębiorcy i osoby prywatne; społeczni – organizacje pozarządowe) działają na równoprawnych zasadach; partnerstwo oznacza również, że LGD jest otwarte na nowych członków;
– samodzielność zarządzania na poziomie lokalnym – LGD to ciało decyzyjne zarządzające swoimi finansami według określonych, przejrzystych zasad;
– innowacyjność – program ma za zadanie wyszukiwanie nowych, twórczych rozwiązań problemów, przed którymi stoją mieszkańcy konkretnego terytorium; innowacyjność rozumiana jest tu w kontekście danego miejsca i czasu;
– współpraca z innymi LGD w kraju, regionie i za granicą.
Lokalne Grupy Działania w uzgodnieniu z samorządami województw wyznaczają terminy i wskazują miejsce przyjmowania wniosków o przyznanie pomocy na różnego rodzaju projekty, np. rozpoczęcie działalności gospodarczej, w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju”, a ogłoszenia publikowane są na stronach internetowych samorządów województw, właściwych dla danego LGD lub obszaru realizacji lokalnej strategii rozwoju (dla LGD międzywojewódzkich), na stronach internetowych poszczególnych Lokalnych Grup Działania, a także w serwisie informacyjnym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Baza Lokalnych Grup Działania dostępna jest na stronie Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Można tam również znaleźć szczegółowe informacje na temat programu Leader.